ถอดรหัส ลดปวด ด้วยความร้อนและความเย็น

ถอดรหัส ลดปวด ด้วยความร้อนและความเย็น

การประคบร้อนหรือเย็นเป็นวิธีหนึ่งในการปฐมพยาบาลเบื้องต้น เพื่อบรรเทาอาการปวดหรืออักเสบ เป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในสังคมปัจจุบัน ซึ่งการใช้ความร้อนหรือความเย็นสามารถทำให้อาการปวดในบริเวณต่าง ๆ ลดลงได้ โดยมีการเลือกใช้ดังนี้

       

การใช้ความร้อนเหมาะสำหรับอาการปวดแบบไหน

·       อาการปวดจากความเหนื่อยและความเมื่อยล้าของกล้ามเนื้อ

·       ความเมื่อยล้าและอาการเกร็งตึงที่เกิดจากความเย็นในร่างกาย

·       อาการเหน็บชาและอาการตึงที่เกิดจากเลือดไหลเวียนไม่ดี

อุปกรณ์ที่ช่วยให้ความร้อน

แผ่นประคบร้อน (แผ่นผ้า / แผ่นสมุนไพร), ผ้าขนหนูนึ่งร้อน, ลูกประคบสมุนไพร, กระเป๋าน้ำร้อน

เมื่อใช้อุปกรณ์ที่ช่วยให้ความร้อนมาประคบบริเวณที่ปวด หลอดเลือดจะขยายตัว ทำให้เลือดลมไหลเวียนได้ดี เลือดสูบฉีดไปตามเส้นเลือดฝอย รวมถึงไหลเวียนไปทั่วร่างกาย กล้ามเนื้อจะผ่อนคลายได้ดี


ข้อควรระวังขณะใช้ความร้อน

·       อย่าให้สัมผัสกับผิวหนังโดยตรง

·       การใช้ความร้อนเป็นเวลานานอาจทำให้ผิวหนังไหม้ได้

·       การประคบร้อนจะเริ่มใช้หลังจากมีอาการผ่านไปแล้ว 48 ชั่วโมง ให้ประคบครั้งละ 15-20 นาที วันละ 2-3 ครั้ง

·       ต้องไม่ประคบร้อนในบริเวณที่มีบาดแผลเปิดหรือเลือดออก เพราะจะยิ่งทำให้มีอาการอักเสบเพิ่มมากขึ้น จะประคบร้อนได้ก็ต่อเมื่อการอักเสบน้อยลงแล้ว ซึ่งสังเกตได้จากไม่มีอาการบวม แดง ร้อน

·       หลังจากใช้ความร้อนแล้วต้องระวังอย่าให้ร่างกายเย็น ควรรักษาอุณภูมิร่างกายให้อุ่นตลอด


การใช้ความเย็นเหมาะสำหรับอาการปวดแบบไหน

·       อาการปวดเฉียบพลันตามจุดต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น นอนตื่นมาตอนเช้า ปวดคอมากเอี้ยวคอไม่ได้, หกล้มข้อเท้าพลิกปวดบวมทันที หรือ อาการปวดที่รุนแรงมาก ๆ ลักษณะนี้ในช่วงแรก ควรประคบเย็น เพื่อช่วยห้ามเลือด(ที่อาจจะมี)และลดอาการบวม

·       อาการบวมที่เกิดจากการอักเสบ

·       ถ้าปวดมานานแล้ว แต่ช่วงนี้ปวดมากขึ้น (acute on top of chronic inflammation) ให้สงสัยว่า มีอาการอักเสบเฉียบพลันซ้ำไว้ก่อน ให้ประคบเย็นในช่วงแรกเช่นกัน


อุปกรณ์ให้ความเย็น

แผ่นประคบเย็น, ถุงพลาสติกใส่น้ำแข็ง, กระป๋องเครื่องดื่มเย็น

เมื่อใช้ความเย็นในการบำบัดรักษาอาการปวด หลอดเลือดบริเวณที่ได้รับความเย็นจะหดตัวลง อาการบวม อาการร้อนจากการอักเสบบริเวณที่ปวดจะลดลง หลอดเลือดกลับคืนสู่สภาวะปกติและปรับอุณหภูมิให้คงที่ การไหลเวียนเลือดคล่องขึ้น

 
ข้อควรระวังขณะใช้ความเย็น

·       อย่าให้สัมผัสกับผิวหนังโดยตรงแต่ควรห่อด้วยผ้าขนหนูไว้ และห้ามประคบนานเกิน 15-20 นาที/ครั้ง เพราะอาจทำให้ผิวไหม้จากความเย็น (Frostbite) หรือเกิดอาการบาดเจ็บอื่น ๆ ได้

·       การใช้ความเย็นประคบจะใช้ภายใน 24 – 48 ชม. หลังได้รับการบาดเจ็บ ประคบนาน 20-30 นาที

·       หลังจากใช้ความร้อนแล้วควรเช็ดตัวให้แห้ง อย่าปล่อยให้ตัวเปียก